Pozytywne i negatywne skutki uprawiania sportu
Choroby układu ruchu
Nasze koœci sš lekkie, niezwykle silne i tak połšczone, by ciało ludzkie miało dużš możliwoœć ruchu. Poważnych chorób koœci jest niewiele, ale niektóre dolegliwoœci majš charakter przewlekły. Czasem odnosimy wrażenie, że koœci sš twarde, suche i martwe, ale w rzeczywistoœci sš żywš tkankš składajšcš się w jednej trzeciej z wody, zawierajšcš dużo białka i składników mineralnych. Dochodzš do nich naczynia krwionoœne i połšczenia nerwowe. Koœci magazynujš ważne składniki mineralne, z których organizm może w razie potrzeby korzystać. Same sš chronione przed tarciem powstałym na styku koœć- koœć za pomocš gładkiej chrzšstki stawowej. Podobnie jak inne częœci ciała, koœci podlegajš stopniowej odnowie. Oznacza to, ze w miarę upływu lat 206 koœci ludzkiego szkieletu wymienia i uzupełnia swoje częœci składowe. Jednak choroby atakujš także koœci i stawy. Często wady układu kostnego majš podłoże genetyczne, występujš więc od urodzenia, mogš jednak pojawiać się w wieku póŸniejszym i majš zwišzek najczęœciej z chorobami innych narzšdów. Wiele chorób jest wywołanych przez zaburzenie w gospodarce chemicznej organizmu, np. w układzie hormonalnym, czy niedoborem składników mineralnych. Należy także wspomnieć o skutkach wypadków, czy też nadmiernej eksploatacji danej częœci ciała. Wrodzone choroby koœci Przy wrodzonej patologicznej łamliwoœci koœci sš wyjštkowo słabe i kruche, wskutek czego łatwo ulegajš złamaniom. Dolegliwoœci tej nie można wyleczyć, można jš jedynie zminimalizować, unikajšc sytuacji nadmiernie obcišżajšcych koœci. Czasami zdarz się, ze rosnšce koœci nie nabierajš odpowiednich kształtów. Przykładem mogš być: nienaturalne zgięcia szpotawa stopa; wrodzone zwichnięcia stawu biodrowego, przy którym głowa koœci udowej łatwo wyœlizguje się z panewki stawowej; i rozczepione podniebienie, polegajšce na występowaniu szczeliny w podniebieniu twardym pomiędzy ustani a nosem. Zaburzenia składu chemicznego W zdrowej koœci zachodzš różnorodne procesy chemiczne, ale czasami się zdarza, że któryœ z nich nie przebiega prawidłowo. Krzywišce powoduje brak witaminy D, która jest niezbędna dla zdrowych, silnych koœci. Witamina D, która występuje w tłustych rybach i produktach mlecznych. Skóra potrafi jš wyprodukować pod wpływem œwiatła słonecznego. Dzieci chore na krzywicę często majš krzywe ręce i nogi, jednak obecnie, głównie dzięki lepszej diecie, choroba ta bardzo rzadko występuje w krajach rozwiniętych. U dorosłych niedobór witaminy D wywołuje osteomalację. Koœci stajš się słabe, łatwo się łamiš, występuje sztywnienie i kurcze mięœni. Osteomalacja jest czasami zwišzana z innym stanem chorobowym, na przykład chorobš nerek, żołšdka czy kłopotami z układem trawiennym. Leczenia polega na podawaniu witaminy D, przyjmowaniu właœciwych posiłków i eliminowanie ewentualnych chorób towarzyszšcych. Osteoporoza Osteopooza (zrzeszotnienie koœci) to choroba polegajšca na tym, że następuje przewaga procesu utraty koœci nad jej tworzeniem. Koœć staje się cienka, słaba i krucha, łatwo się łamie. Najczęœciej proces ten obejmuje koœci kręgosłupa, stšd też pierwszym objawem, z jakimi chory zwykle zgłasza się do lekarza, jest ból pleców. Osteoporoza może być spowodowana poważnym brakiem aktywnoœci fizycznej, dużym niedoborem składników mineralnych w pożywieniu lub zaburzeniami hormonalnymi. Demineralizacja koœci, czyli utrata składników potrzebnych do jej budowy, towarzyszy najczęœciej procesowi starzenia się organizmu, stšd też osteoporoza występuje głównie w wieku podeszłym. Drugš grupę chorych stanowiš kobiety w okresie menopauzalnym. Jest to zwišzane z niedoborem hormonów wpływajšcych między innymi na procesy tworzenia układu kostnego. Osteoporozie można zapobiegać dbajšc o dostatecznš iloœć wysiłku fizycznego, aby koœci jak najdłużej były silne i sprawne. Kobiety mogš czasem uniknšć tej choroby lub pogorszenia stanu dzięki terapii hormonalnej, dostarczajšcej organizmowi dodatkowych iloœci hormonu estrogenu. Pod pewnymi względami choroba Pageta jest przeciwieństwem osteoporozy. Nowa, słabsza tkanka kostna narasta szybciej niż redukuje się stara tkanka. Przebieg choroby bywa bardzo różny, u niektórych ludzi dotyka większoœć koœci, u innych tylko niektóre- zwłaszcza miednicę i goleń. Głównym objawem jest uczucie cišgłego dyskomfortu lub ból. Postępowanie choroby Pageta można zwolnić kuracjš farmakologicznš i iniekcjami hormonów, a ulgę przynoszš tabletki przeciw bólowe. Infekcje i guzy Tak jak skóra i zęby, również koœci mogš być zainfekowane przez zarazki. Jednym z rzadkich rodzajów infekcji jest zapalenie szpiku. Zazwyczaj występuje u dzieci, powodujšc wielkš tkliwoœć zaatakowanego przez chorobę miejsce. Jest wywoływany przez stosunkowo powszechnš bakterię (gronkowiec złocisty), który dostaje się do układu krwionoœnego, zwykle przez ranę i tš drogš dociera do koœci. Choroba ta może być chroniczna, może też towarzyszyć innym dolegliwoœciš, jak tyfus czy syfilis. Infekcje leczy się zwykle antybiotykami. Niektóre guzy koœci sš nieszkodliwe. Jednak w kilku przypadkach mogš zmienić się w tkankę nowotworowš o charakterze złoœliwym i spowodować przerzuty do innych narzšdów. Częœciej zdarza się, że rak innego narzšdu przerzuca się na koœci. Przy obecnym rozwoju chirurgii, farmakologii i radiologii coraz więcej złoœliwych guzów można skutecznie leczyć. Choroba układu ruchu Zapalenie koœci i stawów spowodowane jest zużyciem tych narzšdów pod wpływem sił nacisku. Zjawisko to występuje zwłaszcza w większych stawach, będšcych pod wpływem dużego ciężaru, działajšcego na kręgosłup, miednicę i kolana. U niektórych osób miejscem występowania schorzenia sš stawy kończyn górnych i palców. Gładka powierzchnia chrzšstki robi się szorstka i nierówna, i stopniowo złuszcza się, a znajdujšca się pod niš koœć grubieje i podlega deformacji, gdyż jest pozbawiona warstwy ochronnej. Zapalenie koœci i stawów występuje często w podeszłym wieku toteż potocznie uważane jest za częœć procesu starzenie się. Jednakże może też występować u młodych ludzi. Do głównych objawów należy ból i sztywnoœć zaatakowanych chorobš stawów. Leczenie polega głównie na wykonywaniu specjalnych ćwiczeń fizycznych, zabiegach fizjoterapeutycznych, przyjmowaniu œrodków przeciw bólowych i innych leków hamujšcych postęp choroby. Innš poważnš chorobš układu chuchu jest reumatoidalne zapalenie stawów. Dokładna przyczyna nie jest znana, jednak wydaje się, że układ immunologiczny, który zwykle atakuje obce zarazki, nagle przez pomyłkę zaczyna atakować własne stawy dokładniej błony maziowe torebki stawowej. W wyniku działania własnych przeciwciał organizmu człowieka na błony maziowe powstaje obrzęk i ulega uszkodzeniu cały staw, który stopniowo robi się czerwony, tkliwy, sztywny, obrzmiały i bolesny. Częœć chorych odczuwa migrujšce bóle stawów, a tylko u niektórych występujš deformacje stawów powodujšce inwalidztwo. Leczenie reumatoidalnego zapalenia stawów jest różnorodne, zależne od stopnia zaawansowania choroby. Kuracja w takich przypadkach obejmuje wypoczynek, œrodki przeciwbólowe, przeciwzapalne i inne leki, specjalne ćwiczenia fizyczne, a nawet zabiegi chirurgiczne.